Arxentina: A pelexa pola construción dun proxecto político.

Carlos Chile.

O Movemento Territorial de Liberación (MTL) é un movemento de traballadores ocupados e desocupados, que naceu na Arxentina. Como tal movemento, e coa súa dinámica propia, está integrado na Central de Traballadores Arxentinos (CTA). O MTL consta duns 20.000 membros que se reparten nas 17 provincias en que está dividida a República Arxentina. Carlos Chile é un dos responsábeis do Movemento.

“Monteagudo”, unha iniciativa emblemática

Primeira Etapa... A resistencia ao desaloxo

O MTL, como organización, naceu da man de militantes políticos e sociais con inserción nas barriadas populares do Gran Bos Aires, que desenvolveron tarefas nos asentamentos e ocuparon terras para a vivenda.

O MTL en Capital Federal comezou a desenvolverse fundamentalmente desde a Urxencia Habitacional que se vivía na cidade porteña, en xuño de 2001; os quen o compoñen viñeron de experiencias vinculadas á problemática habitacional de vilas e asentamentos.

Na súa primeira etapa o Movemento desenvolve un forte sinal na resistencia aos desaloxos e expulsións de centos de familias, que quedaron na rúa produto da carencia dunha saída á dita problemática. O Estado non ten unha política suficiente e eficiente para poder dar unha solución real, o que se evidencia nas partidas insuficientes á Comisión Municipal da Vivenda, nos Programas de asistencia fronte á urxencia, na atención a familias en situación de rúa, nos hoteis, que fomentaban nalgúns casos un gran negocio e noutros un círculo vicioso que non apuntou, nin apunta na actualidade a unha saída definitiva.

Desde a audacia, o MTL tomou a decisión de iniciar o seu propio proxecto de construción de vivendas e é aí onde naceu "Monteagudo", o complexo de 360 vivendas, que se constrúe en pleno barrio de Parque Patricios que, como di Carlos "Chile", ademais de solucionar un problema desatendido polo Estado este é o proxecto de construción popular, desde todos os puntos de vista, mais atípico, ambicioso e emblemático da Capital Federal".

"MONTEAGUDO", construción de contra cultura

"Monteagudo", é froito dunha decisión política importante, xurdida nos momentos da crise da sociedade dos anos 2001, 2002.

Ante a necesidade de dar solución ao problema de vivenda de millares de arxentinos que están a vivir en casas ocupadas, vilas, hoteis, o Goberno da Cidade, a través do Fondo Nacional da Vivenda, FONAVI, crea a lei que adxudica o proxecto de construción ao MTL, "esta foi unha vitoria que se arrincou pelexando, combinando mobilización, pelexa na rúa, e dentro das institucións".

O desafío do proxecto atopou unha dificultade na escaseza de cadros dirixentes, un problema de todo o campo popular, ao que non escapou o MTL.

Hoxe o MTL ten unha liña de cadros moito máis exitosa e moito máis desenvolvida, pero cando empezou esta experiencia, tres anos atrás, esta era bastante reducida.

O desenvolvemento deste proxecto, que é moi importante; resulta insuficiente

Dentro da súa estrutura, o MTL nuclea arredor de cinco mil familias, na Capital Federal, das cales 1.500 están en urxencia habitacional.

A pesar de que é unha gran iniciativa, non o é en relación ao problema que representa a construción de vivendas de carácter popular na Capital. O que proba que a cidade de Bos Aires non ten políticas para resolver o problema de déficit de vivendas.

O proxecto Monteagudo demostra que nós temos un ritmo de construción de cen vivendas anuais. Mantendo este ritmo aínda co extraordinario de toda esta experiencia, para resolver o problema do Movemento, sen que se modifique o número dos seus integrantes, necesitaríanse 15 anos.

Vivendas durábeis e ben construídas

En si, Monteagudo foi pensado para que sexa un complexo de baixo mantemento. Non existen ascensores, tampouco moita ferrería, trátase de reducir ao máximo os gastos comúns. Así tamén, os materiais usados son materiais nobres, iso quere dicir que haberá un período de tempo longo onde non será necesario o mantemento. Para citar, a xeito de exemplo: para as paredes do exterior estase utilizando pintura de última tecnoloxía, con base de parafina, o que á súa vez significa que o complexo deberá ser pintado como moito dentro de 7 anos. As fiestras son de aluminio, non hai corrosión, os balcóns son de formigón armado. "En definitiva usáronse todas as normas do bo construír".

Problemática da vivenda na Capital Federal

Construción a escala humana

O problema é perverso. En Bos Aires existen 150.000 vivendas ociosas, pechadas e tapiadas, que se utilizan para regular o mercado inmobiliario; mentres medio millón de habitantes da cidade vive en vilas miseria, asentamentos, hoteis municipais, casas tomadas ou na rúa.

"Nós estamos pedindo que se grave cun imposto á vivenda ociosa", porque esta situación, especulativa por onde se mire, "é a que posibilita os altos alugueiros na capital".

"É un problema estrutural dos últimos 50 anos, consecuencia do desenvolvemento desigual do país e da política nacional que se aplica. O anecdótico é que a pesar da crise habitacional, Arxentina é o único país que eu coñezo que non ten Ministerio de Vivenda".

Existe si, o Instituto da Vivenda da Cidade, Institutos provinciais, cos recursos que lles dan desde o Fondo Nacional da Vivenda, (FONAVI) e do Plan Federal da Vivenda, que son os recursos coparticipados que administra cada provincia. Esas cotas son negociábeis no marco de componendas políticas e as vivendas que se constrúen tamén van alimentar este problema.

Vila Lugano

Non hai unha política clara de construción de vivenda, o que si existe é unha cantidade impresionante de liñas de crédito bancario para familias de clase media alta, con salarios que superan os 2.500 / 3.000 dólares. Eses créditos, que son concedidos con taxas bancarias importantes, "xeran que esa persoa de clase media pase a ser un pobre disfrazado de clase media, porque o que ten que pagar periodicamente ao crédito bancario condénao, moitas veces, a vivir por baixo da liña de pobreza". En realidade unha cota social oscila hoxe entre 300 e 400 dólares; as cotas bancarias habitualmente están por arriba dos 800 dólares e con xuros que van ata o 12%.

A Lei FONAVI, malia ser unha lei da ditadura, correspondía a outro modelo de capitalismo, e vén ser unha lei que aparece como revolucionaria no marco do neoliberalismo. Esta admite o subsidio ás familias de escasos recursos que non poden pagar as cotas e determina que as cotas non poden superar o 20% da cota do xefe de familia, non do núcleo familiar, co cal hai unha coalición de dereitos constitucionais. O Estado pódeo subsidiar en caso de perda de traballo, porque é o Estado quen debe provelo como dereito constitucional.

"A Comisión Municipal da Vivenda, a través da Lei 341, permite que unha organización de carácter popular administre recursos estatais, e isto é absolutamente revolucionario no marco das corporacións políticas que son as que administran os recursos e fan os negocios".

"O problema da vivenda ten que ver por unha banda co tema político e por outro cos oligopolios corporativos. O problema non é falta de diñeiro, esta cidade sempre tivo recursos propios, proba diso son as obras faraónicas que se están realizando en Capital. Mentres, o sistema educativo está colapsado, non hai escolas, nin matrículas nin xardíns de infantes suficientes; o sector sanitario é deficitario e séguese manexando o concepto de que a saúde é hospital, non existe unha saúde integral preventiva, para evitar que a xente enferme".

"Esta obra proba que se pode construír moito máis barato, moito máis transparente, respectando a cultura da xente, que se poden construír a escala humana barrios integrados que reconstrúan a relación social".

Vinganza de clase, vinganza histórica

Ao finalizar o proceso de merca do terreo, os que o venderon, integrantes do grupo Bunge e Born, non sabían que estaban realizando negocios co MTL. Con tal motivo, no momento de pechar a transacción, expón a súa posición de non asinar en acto público e de non tirar fotografías cos membros do MTL. Como contraste a esta actitude, o Movemento fai do asinamento destas escrituras un acto que ten o país como testemuña. Isto é concepción de clase, pero para o MTL era unha vinganza histórica, non llo expropiaron, pero comprámosllo con diñeiro do Estado.

Por 18 mil metros cadrados de terreo pagáronse 1.400.000 dólares. A incidencia deste importe no total da obra non alcanzaría ao 8%, dato importante cando a incidencia actual está sobre o 12% e 15%.

Obra que fai historia nun barrio con historia

No barrio Parque dos Patricios, onde está situado o proxecto Monteagudo, en 1919, tivo lugar a represión contra os traballadores da metalúrxica Vasena que deu lugar ao masacre, que se coñecería historicamente como "a Semana Tráxica"; durante o goberno de Yrigoyen. Morreron moitísimas persoas. Sobre a rúa J. C. Paz, que atravesa o complexo e reaberta pola construción do barrio, viviu un compañeiro sobrevivente dos sucesos da "Semana Tráxica", un comunista chamado Albino Argüelles, que anos despois foi fusilado polo Exército nos feitos da Patagonia Rebelde.

A Semana Tráxica

(Fonte: Rosa Roskin. Sitio web: Bos Aires Antiguo)

En 1919, Bos Aires era outra cidade, outro país era a Arxentina. Con todo, os protagonistas desta historia non parecen cambiar tanto, apenas o escenario. Durante o primeiro Goberno de Hipólito Yrigoyen, as demandas por condicións dignas de traballo fixéronse tan fortes que, a fins de 1918, as dúas centrais obreiras chamaron a unha folga xeral. Os Talleres Metalúrxicos Vasena, en Parque dos Patricios, foron epicentro da protesta. Alí, nos primeiros días de 1919, os obreiros pedían a redución da xornada laboral de once a oito horas, descanso dominical, aumento de soldos e que se deixasen sen efecto os despedimentos. A resposta, encarnizada, non se fixo esperar. O operativo policial estivo a cargo do Xeneral Luis Dellepiane, quen indignado e encoraxado declarou: "Haberá un escarmento que se recordará durante os próximos 50 anos".

Á luz dos acontecementos, o seu involuntario sentido de proxección histórica foi escaso. Á represión policial sumouse a aparición da Liga Patriótica Arxentina, agrupación fascista que se dedicou a atacar violentamente aos sindicatos, agrupacións de esquerda, anarquistas e tamén a xudeus e Sinagogas. A tortura e os asasinatos foron feitos fatalmente cotiáns. Entre o 7 e o 11 de xaneiro, a violencia desbordada provocou 700 mortes e 3.000 feridos.

Tanto sangue, con todo, tivo consolo; os obreiros conseguiron escalonadamente unha resposta á súa demanda. A foto dos Policías "En pé de Guerra" foi publicada nas revistasCaras y caretas o 18 de xaneiro de 1919. Os que apuntan son conscritos da escola de tiro provistos de metralladoras á fronte da comisaría 24, na Boca. Unha reflexión do señor José Grunfeld, o militante anarquista máis antigo da Federación Literaria Arxentina. "As clases podentes por fin se decataron de que estaban loitando contra a historia... e afrouxaron" .

O desafío de aprender e reaprender a traballar

Un desocupado para deixar de ser desocupado non necesita só traballo, necesita un proceso de reinserción, sobre todo cando leva moito tempo sen traballar, ou que nunca tivo un traballo formal. O desocupado é unha persoa de vida desordenada, que ve televisión até altas horas da noite, ou que se ergue tarde na mañá.

Ante esta situación, é preciso modificar os seus hábitos de vida e de toda a súa familia. Logo de cambiar os hábitos familiares e con moita vontade, os compañeiros están capacitados para desenvolver o oficio.

No MTL, démonos a tarefa de reinsertar compañeiros

Na primeira etapa realizáronse talleres, programas de capacitación específicos e aínda se fan. O fundamental para construír a obra e reconstruír a cultura do traballo foi situar persoas que coñezan do oficio para que os máis novos fosen aprendendo dos máis grandes.

Neste momento, a partir deste proxecto, o MTL está capacitando, construíndo vivendas e xerando moitos postos de traballo.

Así tamén, como retribución á sociedade, recíbense pasantes da escola Copa (Cooperativa de produción e aprendizaxe de Baixo Flores), rapaces que non teñen oficio. Inicialmente foron dez, que foron postos como axudantes ao carón dos oficiais por 6 meses. Significou un desafío o ir aprendendo.

Desafío político

Este proceso produtivo, como todo proceso, xerou tensións e requiriu dunha pirámide produtiva, pirámide que foi necesario consolidar e estender. Pero o desafío real e o máis complexo foi o desafío político, porque no marco da esixencia produtiva moitas veces aparece a tentación de colocar o sistema produtivo por diante do proxecto político. Moitos dos problemas foron resoltos con audacia.

A idea de que a pirámide produtiva chegue a tributar ao proxecto político é unha pelexa cotiá, porque sempre está a tentación de resolver as cousas como se resolverían nunha empresa tradicional e Monteagudo non o é.

Como sistema de funcionamento no MTL formouse unha cooperativa e no seu interior unha empresa construtora, que dirixen os traballadores. Os traballadores non son socios monotributistas, senón que perciben todos os dereitos e obrigas do convenio colectivo de traballo, polo tanto cobran asignacións familiares, vacacións, horas extras e todos os beneficios laborais.

Organización estrutural

O proxecto Monteagudo posúe unha importante oficina de persoal e unha oficina de compras, a cal ten que facer adquisicións permanentes, beneficiando a outras cooperativas. Con todo, as compras sempre teñen que ser comparativas, no marco de posibilitar que sexa a cooperativa a que venda e que compita cos prezos do mercado. Tamén funciona unha oficina técnica e unha contábel.

Para o desenvolvemento do proxecto, incorporouse un técnico cualificado que non é do Movemento. Pero así como se lle puxo ao armador un mozo para que se transforme en armador, así tamén ao técnico cualificado se lle puxeron compañeiros de moita confianza, para que se transformen en expertos do tema do manexo de leis laborais. Tamén conta con avogados compañeiros do Movemento. O que é preciso destacar é que existe unha moi sólida auditoría externa exercida polo único estudo contábel autorizado para auditar bancos.

Esta é unha iniciativa de 6 millóns de dólares, que se mantén aberta a todos, e así é que está estudado permanentemente por estudantes ou docentes de comunicación, antropoloxía, ciencias da educación, da UBA, das Universidades General Sarmiento, do Salvador, de San Andrés, ou universidades estranxeiras. Esas son as auditorias abertas, onde todo aquel que ingresa na obra ve como son as relacións dentro.

A arte de convivir

Os quen conforman o MTL veñen dun proceso de convivencia en casas tomadas. Despois pasaron aos canons dos "conventiños modernos posneoliberais", que son casas grandes, onde se comparten os baños e as cociñas -produto das necesidades emerxentes do neoliberalismo-. Moitas destas familias agora están en vivendas transitorias onde comparten un cuarto de 4x6 metros, un pouquiño máis folgadas que as anteriores, con cociña e baño propio.

Non cabe dúbida de que se trata dun proxecto que contempla integración, onde se foron compatibilizando trazos culturais. Ten que ver con que se constrúan espazos colectivos nunha cidade cosmopolita como esta, de forte presenza latinoamericana, onde é usual que un correntino poña o chamamé moi forte; que un peruano escoite a todo volume a cumbia; porque corresponde a realidades de onde veñen.

O que se vai lograr a través desta iniciativa é que teñan outra clase de condicións de convivencia e maior independencia. Sen dúbida, significou construír tamén hábitos novos.

O Movemento Territorial Liberación fronte á urxencia social comeza a construír saídas colectivas, que apuntan a vivir un proceso de recobrar elementos culturais como son a convivencia, solidariedade, acompañados da optimización dos recursos.

É así como nesta primeira etapa se logra establecer un total de 16 alugueiros colectivos onde están albergadas aproximadamente 300 familias a un custo de 524.600 pesos; a xeito comparativo estes mesmos valores a través de subsidios individuais ou coa lei hostaleira significarían un montante de 1.450.000 dólares.

A segunda etapa foi a construción dun proxecto que apuntase á vivenda definitiva a través da Lei 341, con características particulares permitindo:

A construción de 330 vivendas de 1, 2 e 3 dormitorios

1 Centro Materno Infantil

3 Locais Comerciais

1 Salón de usos Múltiples

1 Estación de Radio

Organizándose con problemas de novo tipo

Na empresa típica, ao primeiro problema sáese na procura do patrón. Neste caso ao non telo ás veces búscase corporizalo en compañeiros que teñen outras responsabilidades. Nestes proxectos de economía emerxente prodúcense relacións de novo tipo e experiméntase permanentemente. Algunhas cousas saen bárbaras e outras non.

O MTL hoxe está construíndo casas, pero isto non significa que substituíse o Estado. O MTL é unha organización político-social que intenta construír contracultura. E esta construción de contracultura é unha tarefa aínda non dimensionada. É necesario repensar desde os conceptos até os métodos e mecanismos. A presenza de mulleres na construción xerou novas situacións. Un fenómeno interesante que se observa é que desde que as mulleres formaron parte deste proxecto se produciron varias separacións. Isto obedece a que se redescobren na fase produtiva e redescóbrense tamén como seres independentes. Poden volver repensar as súas vidas, xorde unha relación de autoestima e de novas perspectivas.

Pensando en novos proxectos

Realizáronse convenios con institucións e organizacións. O ano pasado contouse con trinta mozos en recuperación de diversas problemáticas, quen ían á obra a traballar e a aprender un oficio. Inicialmente, o convenio consistiu nunha pasantía de tres meses, pero ao remate desta expúxose a posibilidade de incorporalos e así se fixo.

Outro convenio que se puxo en marcha foi cunha organización de migrantes e refuxiados políticos.

Ao preguntarse por que, a resposta xorde rápida: "porque é un compromiso moral". Compañeiros como Carlos Chile, que viviron no exilio, saben que existe unha obriga moral de recibilos, sen preguntar nin sequera por que buscan refuxio. Entre os refuxiados políticos hai compañeiros haitianos, un senegalés, un congolés, un checheno e peruanos.

Co proceso de madurez política e o compromiso solidario permanente, os que integran o Movemento Territorial Liberación decidiron que esta experiencia non era deles, máis aló do grao de responsabilidade que teñen. É unha experiencia que lle pertence e se nutre do campo popular.

O MTL, membro da Central de Traballadores Arxentinos (CTA)

"Sempre o territorio onde habitan os compañeiros é o territorio propio. Noutro momento da historia dos traballadores, a clase obreira era capaz de provocarlle dano ao inimigo no seu territorio, por exemplo na fábrica e podíase existir e gravitar nese terreo. Con todo, esta situación foise modificando. Hoxe pódese desmontar en horas unha planta industrial e trasladala a milleiros de quilómetros, situación que non afecta á produción da fábrica. É moito máis difícil saber quen son os inimigos. Onde non se coñece ao patrón, xa non se pode discutir con el, porque non existe visibelmente e todo se remite á obtención de plusvalía. Entón, é neste momento onde o territorio vai cobrando unha nova dimensión.

O problema hoxe é que existe unha clase de sindicalismo -máis aló da boa vontade de homes e mulleres combativos, ou militantes de base- cunha estrutura sindical que é basicamente a que trouxeron os anarcosindicalistas e que non se modificou substancialmente.

Na estrutura anterior do sistema de relacións laborais podíase facer un paro, reclamábase, se non había unha resposta continuábase coa folga, paralizábanse as actividades 24, 48 horas. Podíase parar en forma indefinida, solidarizábanse e paraba todo o gremio. Se non era atendida demanda do gremio, paraba toda a central. Así funcionaba o sindicalismo con capacidade de acción e de condución de masas, podíalle producir dano á economía.

Desde hai décadas o sindicalismo transformouse nunha caste de burócratas empresarios garantes da flexibilización laboral funcionais ao sistema. As súas estruturas convertéronse nun edificio reciclado que mantivo a casca, pero por dentro non hai nada.

A CTA comprendeu o xeito en que foi evolucionado o capitalismo na Arxentina e o que está facendo a Central é adaptar esas ferramentas para presentarlle batalla ao mesmo inimigo.

A CTA ten un elemento distintivo: recoñece que ser traballador é unha categoría, que ser traballador non é o feito do lugar de localización da persoa no sistema de produtivo dun país. Ser traballador é unha categoría, e pódese ser un traballador desocupado ou ocupado; flexibilizado ou terceirizado; ser traballador xubilado ou activo; pero sen dúbida esa persoa é un traballador e ademais eleva á categoría de traballador a todos os que poden estar en condicións de integrar o aparello produtivo do país. Pola contra acóutase o problema da loita de clase a condicións corporativas, que son as que producen barbaridades como a dos sindicatos actuais, onde coa militancia se constrúe o sindicato, págase a cota todos os meses e o día de maior desgraza, o día que se despide o traballador, o sindicato abandónao, porque deixou de pagarlle a cota social. Isto é unha bestialidade.

A Central entendeu o fenómeno e comeza a transformarse claramente nunha Central non corporativa, senón que entende que debe haber unha Central no marco dunha nova categoría do suxeito pobo, dos excluídos, os agredidos polo sistema e daqueles que tributan a un proxecto de país diferente.

Hai que entender a Central no contexto dunha reforma permanente que expoña unha revolución estrutural. Hoxe o proceso revolucionario expón a necesidade de reinstalar o debate e a defensa da soberanía. Por iso estamos expondo a nacionalización dos hidrocarburos e a recuperación da riqueza nacional. Na década dos 70 iso sería profundamente reformista, hoxe é profundamente revolucionario. Quen pensaría que se ía volver discutir se a educación era laica ou non. A posición da Igrexa foi derrotada, pero esta recomponse e recompón os seus poderes, entón volve aparecer o debate coa Igrexa. Debate pola apropiación do coñecemento para un proxecto global capitalista ou de liberación. No tema da educación está instalado un debate máis profundo, que ten que ver coa apropiación do coñecemento para un proxecto global capitalista ou para un proxecto de liberación. Non soamente a Igrexa forma os mozos, agora as empresas montan universidades e "fabrican" os mozos e profesionais funcionais ao modelo neoliberal.

O modelo neoliberal é fundamentalmente un problema ideolóxico político e cultural. O problema non é a tecnoloxía ou os aparellos produtivos, o problema é a distribución da riqueza. É bo preparar mozos para que sexan eficientes, que poidan optimizar os sistemas produtivos, é fantástico, se iso é rendíbel en mellores condicións de vida para a humanidade. O problema é que non está pensado para iso.

Nesta etapa logrouse comprender que a formación dunha nova camada de militantes políticos debe ser un feito consciente, programado, premeditado.

Os Movementos Sociais deben soportar a proba do tempo

O MTL está presente en 19 provincias, e cada unha delas representa diferentes realidades. Na Capital desenvolvemos un proxecto que aposta pola formación deportiva. A exclusión non é só falta de comida, de vivenda, de traballo; tamén é exclusión do deporte, a danza, o cine ou o teatro.

Tentamos que os mozos entren nun proceso de formación cultural e política, onde vaian atopando que é o que lles gusta facer.

Preparamos un proceso de formación do mozo no marco da historia, que non é a historia oficial. Pode parecer un feito soberbio pero estamos pensando nunha perspectiva de 15 anos. Á igrexa e aos sindicatos, que son creacións corporativas, élles moi doado pensar que van sobrevivir.

Os movementos sociais, que non son nin partidos políticos, nin sindicatos, nin igrexas, deben primeiro que nada soportar a proba do tempo. Hainos que non entenderon moi ben isto e cando mobilizaron 5.000/7.000 compañeiros, o primeiro que fan é mirar cara a atrás e confundir a esa cantidade de xente co país e din "o país está detrás". Non, non veu o país, viñeron 5.000/7.000.

Os procesos de consolidación dos movementos sociais só se poden dar desde a construción dunha forte mística, dunha forte identidade; que cando se conseguen dar lugar a fenómenos que marcan a historia, por exemplo o "26 de Julio", en Cuba, que modificou a historia definitivamente.

O MTL é un movemento que pode soñar con soportar a proba do tempo. Foi fundado nun momento moi difícil hai xa 5 anos. O período do kirchnerismo foi un período de forte ofensiva contra os movementos sociais, nunca houbo tanto clientelismo político como con esta etapa. Duhalde practicou o clientelismo político, é certo, pero se fose necesario comparalo con Kirchner, el incrementouno por mil. Esta xente compra, coarta, sae a destruír.

O MTL relanzouse en xuño de 2004, e podíase advertir que o movemento piqueitero se estaba metendo nunha ruela sen saída, polo tanto ou se modificaban os hábitos ou se ía ao precipicio. En primeiro lugar porque se constituíu unha especie de sindicalismo de exclusión, no marco dunha práctica onde a tendencia era transformarse en asistente social do sistema sen soldo. Aí expúxose o debate de se era necesario ou non ir a un novo modelo de construción dos movementos sociais. Hai que pensar en movementos sociais sen plans, sen comida, que non dependan do Estado, que teñan capacidade de transgredir, de ir máis aló dos límites que o Estado impón. O Estado impuxo os límites, seguramente mesmo o van lexislar, como o fixeron cos sindicatos. Porque cando o movemento obreiro naceu foi ilegal, as primeiras folgas foron ilegais; entón cando non puideron deter máis a folga constituíron a legalización, como a lei que di cando se pode facer folga e cando non, entón vaise á conciliación obrigatoria.

De seguir esta tendencia, íase instalar un "Ministerio para os Piqueteiros" e ían dicir "conciliación obrigatoria", se se pode cortar a ponte ou non. Esa era a tendencia, había un fenómeno que dunha ou outra forma quería obrigar o movemento piqueteiro a incorporarse ao sistema ou pola contra os que quixeran soster a confrontación desde esa práctica ían estar imposibilitados a confrontalos. En realidade isto dixérono os máis estreitos achegados a Kirchner na primeira reunión que se tivo con eles, dixeron: "Rapaces, temos un camión cargado de pedras, vostedes queren as pedras, fantástico, nós dámosllelas. Pero se queren as pedras para tiralas contra nós, non hai pedras. Nós somos os donos das pedras e non llelas imos dar". Foi así de textual, clarísimo. E engadiron: "Nós temos comida, se a queren van construír unha organización connosco, senón non hai máis comida".

O outro problema é cando existe unha persoa que é pobre e que está famenta e se constrúe desde a práctica clientelar. O poder ten a comida e extorsiónao por ela, pretende poñelo de xeonllos, así sexa unha organización de esquerda ou progresista. A experiencia indica que se esa persoa logra consolidar autonomía, o extorsionador deberá aguantarse ao que veña, porque a extorsión xera odio.

Non se lle pode cambiar a unha persoa comida por mobilizacióin, comida por organización, comida por consciencia. Non se constrúe así, se non Kirchner podería construír o que soña con construír e nunca poderá. Porque non se pode alicerzar unha identidade nacional a partir da chantaxe política. Só se pode construír identidade nacional honrando profundamente o concepto Patria.

Carlos Chile é parte do Movimiento Territorial Liberación (MTL), da República Arxentina.